Hees en toch expressief – Onze man in Teheran!

Foto Bas Czerwinski / ANP

Met de VPRO-serie Onze man in Teheran hebben Thomas Erdbrink en Roel van Broekhoven twee Tegels gewonnen.
Met plezier heb ook ik gekeken naar de fantastische afleveringen. De onderwerpen, de interviews en de gesprekken die zo spontaan lijken te ontstaan. Erdbrink heeft een geweldig talent om te communiceren. Oprecht geïnteresseerd, eerlijk in zijn verbazing en vragen zonder oordeel. Geweldig om naar te kijken. Zo zouden mensen elkaar moeten bevragen, denk ik vaak.
Iedere keer valt me weer op hoe hees hij is. Eigenlijk altijd. Of hij nu Nederlands of Farsi spreekt…

Zijn stem intoneert niet zo makkelijk omhoog en omlaag. Als hij zachter spreekt gaat zijn stem kraken en soms verdwijnt de klank helemaal. Dan lijkt er geen geluid meer uit zijn keel te komen. Hij moet moeite doen om zijn stem te laten ‘klinken’. Er ruist eigenlijk continue een beetje lucht mee waardoor de stem ‘hees’ klinkt. Het moet vermoeiend zijn om zo te praten want er gaat lucht verloren die niet in klank is omgezet. En omdat de stem niet echt ‘klinkt’ moet hij een beetje duwen en persen in zijn keel om volume te produceren. Dat kost veel spanning in de halsspieren. Erdbrink voelt het waarschijnlijk niet zo omdat hij er misschien aan gewend is geraakt.
Hese stemmen klinken makkelijk monotoon omdat de heesheid de expressieve mogelijkheden beperkt. Maar niet bij Erdbrink.
Ik vind zijn manier van praten echt aantrekkelijk. Hij spreekt ontzettend expressief, levendig en muzikaal. Hij varieert in tempo, legt pauzes en intoneert volop ook al kan zijn stem dat nauwelijks aan. Je hoort wat zijn bedoeling is en snapt welke woorden hij wil benadrukken. Daardoor kunnen we heel goed volgen wat hij bedoelt. Hij wisselt heel fijn in tempo: spreekt wat langzamer, dan weer sneller. Zo hangen we aan zijn lippen. Geen enkel woord verdwijnt in gemompel. Hij wil dat we ieder woord verstaan en begrijpen en daar doet hij hoorbaar moeite voor. Dat geldt voor degene die hij interviewt en ook voor ons luisteraars.
Je hoort hoe veel kracht het zijn stem kost. En toch doet hij het, ondanks zijn stem. Dat maakt hem in mijn oren zo ontzettend sympathiek. Het ontroert mij.
Om een boeiende spreker te zijn hoef je dus echt geen stem als een klok te hebben maar vooral de ander echt iets willen vertellen!